مستند «قویدل» آخرین ساختهی علی فراهانی صدر، یکی از آثار خاص و درخور توجه هفدهمین جشنوارهی سینما حقیقت است. مستندی گیرا و جذاب، پرمایه و دوست داشتنی که هر چه جلوتر میرود بیشتر نگاهها را به خود جلب میکند. در آغاز، احمد قویدل از خودش میگوید، اینکه چطور بالیده و چه کرده و که را به همسری گرفته، حتی تا همینجا که سکانسهای طولانی، معرفی شخصیتِ محوری اثر باشد، کار دلنشین است. کمی چاشنی طنز در کنش و میزانسن نماهای بازسازی شده، نوید یک پرتره آرام را میدهد تا اینکه مسئلهی اصلی رخ بنماید و تکهی غمبار ماجرا روایت شود.
از اینجا، به یکباره رنگ خون بر نماها مینشیند، یک جنایت تمام عیار رخ داده است، فاجعهای انسانی و فراموشنشدنی که زمان زیادی از آن نگذشته.
سوژهی اصلی مستند که به کار عکاسی هم مشغول بوده و ذهن کاوشگرش از گذشته با اوست، این بار به سبب ابتلای فرزندش به یک بیماری خونی، که از راه فرآوردهی آلوده وارد بدنش شده، سرنخی را به دست میگیرد که با دنبال کردنش به جماعتی چند صد نفره میرسد که همه درد مشترک دارند.
حالا کار به یک مستند تام و تمام اجتماعی بدل میشود، فیلمی درباره یک کشاکش قضایی با نامسئولانی که نمیخواهند بار گناهی که مرتکب شدهاند را به دوش کشند و خون بیگناهانی که باعث رنج و مرگشان شدهاند را گردن بگیرند.
«قویدل»، تمام مشخصات یک مستند جذاب را دارد، همه چیز در آن به قاعده است، سوژههای اصلی و فرعی به غایت همراهند و خوب به کار گرفته شدهاند، و آرشیو توانسته احساس مردمی که دردی به دردهایشان افزوده شده را خوب منتقل کند. از تسلط کارگردان مستند همین بس که خط پرترهای که آغاز کرده بود را با رسیدن مسئله تراژیک رها نکرده و همچنان به احمد که حالا نقش شاکی و وکیل مدافع پرونده را همزمان بازی میکند، آنقدر که باید و شاید میپردازد، اگر جز این بود، با یک کار دوپاره مواجه میشدیم که دو کار مستقل مینمود. حتی آن تهمایه طنز ابتدایی در بخش دردناک مستند هم گاه گاه به شکل یک تلخند که از گریه غم انگیزتر است باقی مانده و ما را بایک کمدی سیاه تمام عیار مواجه میکند.
در پایان کار، باز برمیگردیم به احمد عکاس، با همان جعبهی تاریکی که با آن آغاز کرده بود و نفسی که در سینه حبس مانده بود را با آه بیرون میدهیم و بر همت بلند او غبطه میخوریم که آنچه به عهده داشت را به نیکی انجام داد.
اگر امسال مهمان جشنواره بودید، «قویدل» ساختهای علی فراهانی صدر را حتما در فهرست خود جای دهید و 8۰ دقیقهی جذاب را بر پرده نقرهای تماشا کنید.